If you think education is expensive, try ignorance

Het koste me een jaar. Een jaar geleden zat ik bij de Paraguayaanse minister van Publieke werken om onze hulp aan te bieden. Na vele gesprekken, mails, enkele brieven en nog een bezoek, is er het akkoord: we gaan het ministerie trainen in het analyseren van de effecten van grote projecten (zoals snelwegen en havens) op het milieu, de natuur en de omwonenden. Strategische analyses die veel problemen kunnen voorkomen; problemen die je kunt voorzien, mits je er grondig over nadenkt, kennis vergaart en anderen in dit denkproces betrekt. In Nederland noemen we ze Milieu Effect Rapportages (MERs), en tot mijn grote vreugde is de Commissie-MER mijn trainingspartner: dit is wereldwijd bij uitstek de meest ervaren instantie op dit vlak.

Rivieren verbinden
Het thema is de hidrovía (‘water snelweg’): het beter bevaarbaar maken van de Paraguay rivier. Deze rivier loopt dwars door de Pantanal, het natuur rijke, grootste wetland van de planeet dat mij zo lief is. In Nederland hebben we veel ervaring met hoe je rivieren economisch maximaal benut, en ook met wat de keerzijde van dat verhaal kan zijn – wij steken nu miljoenen in natuurherstel. Leerzame ervaringen!

Het is een schitterende sessie. Naast het ministerie van Publieke werken zijn ook de ministeries van Nationale planning, van Milieu, van Bosbeheer, van Koopvaardij aanwezig. Alleen dit is al een kracht: samenwerking tussen al die departementen is schaars. De veelal jonge ambtenaren zuigen de informatie op; ze oefenen enthousiast met wat er allemaal samenhangt met de hidrovía: drinkwater voorziening, irrigatie, overstromingskansen, waterkwaliteit, natuurwaarden, effecten voor de oeverbewoners waaronder Guaraní indianen. Ze maken een participatie plan, ze leren hoe je een integraal team opzet.

Ook ik leer veel. Ik word hier zo blij van. Het ministerie besluit direct een team op te richten die dit soort analyses structureel uit gaat voeren. Mission accomplished.

Groene macht
Dat smaakt naar meer. We doen nog een trainingsronde, deze keer met de grootste Pantanal gemeente in Paraguay (een gemeente even groot als Nederland!). Zij zijn bezig een landgebruiksplan te maken, en wij steunen ze daarin graag. Want hoe kan je de natuur beschermen als je niet nadenkt over waar de nieuwe landbouwgebieden komen, waar de wegen die mogelijk natuurgebieden doorsnijden; als fabrieken daar verrijzen waar het toevallig uitkomt? Natuurbescherming heeft veel te maken met verbindingen, trekroutes voor bijvoorbeeld de jaguar die een groot leefgebied heeft. Ruimtelijke planning is daarin essentieel.

Ook hier is de interactie sterk: naast de gemeente, de provincie en het ministerie van Nationale planning zijn veel natuur- en sociale organisaties aanwezig. We leren samen. Wat kan het toch simpel zijn, een training als een steuntje in de rug, een duwtje in de goede richting. Als kennis macht is, dan hebben we de afgelopen week een aantal sleutelpersonen macht gegeven. Groene, duurzame macht wel te verstaan. Daar doe ik het voor!