Afscheid van Cuba: Magie, Superhelden en een Reus
Door: Daphne Willems
Blijf op de hoogte en volg Daphne
15 Juli 2019 | Cuba, Havana
Ik adem, onder water; dit is magisch! Behoorlijk spannend ook, maar de verwondering wint. Een school van honderden sardines neemt mij op en even voel ik me onderdeel van hun beweging. Onder mij zwemt een murene met een vloeiende elegantie die ik flipperend tracht te evenaren. Vergeefs natuurlijk.
Plan B
Dit is mijn laatste werkreis naar Cuba. Mijn eerste zeeduik-met-zuurstof maakt tegenstrijdig genoeg onderdeel uit van mijn afscheidsprogramma: om mijn opvolger zo goed mogelijk te kunnen steunen, wil ik weten wat er te weten valt over Cuba.
En dat is nogal wat. Het afgelopen jaar heb ik verkend of het mogelijk is om het Cubaanse WWF-kantoor te heropenen. Sinds we twee jaar geleden noodgedwongen onze lokale werknemers moesten ontslaan, is de WWF-bijdrage aan het beschermen van de Cubaanse natuur sterk afgenomen. We willen dit graag nieuw leven inblazen. Maar zoals trouwe lezers weten, kost op Cuba alles veel tijd. Plan B (iedere Cubaan heeft een Plan B) is om voorlopig te werken via de Universiteit van Havana als lokale ‘hub’. Samen met hen proberen we een koraalbeschermingsprogramma te starten, dat tevens de fundering zal leggen voor de WWF-verblijfsvergunning en uiteindelijk kantoor.
Koralen van wereldklasse
Om die reden ‘klaar’ ik nu voor de 10e keer mijn oren, blazend door mijn dichtgedrukte neus om de druk te verminderen die het duiken veroorzaakt, en kijk genietend om me heen. Een recente studie wijst uit dat de koraalriffen van Cuba uitzonderlijk zijn: niet alleen goed geconserveerd, maar ook opvallend resistent tegen de effecten van klimaatverandering. Als je je realiseert dat we wereldwijd al 50% van onze koralen zijn verloren en de voorspelling is dat in 2030 dat 90% zal zijn, dan is het beschermen van de laatste tien procent die blijkbaar bestand is tegen verbleking, opwarming, orkanen, vervuiling en ziekten zeer de moeite waard. De hoop is dat, op het moment dat het klimaat stabiliseert, deze 10% de zaadbron zal vormen voor herkolonisatie van de beschadigde riffen. De Cubaanse koralen spelen in deze zin een essentiële rol voor de hele Carriben. En niet alleen voor de riffen zelf, zeker ook voor ons als mens: koralen zijn de kraamkamers van de zee; veel van de vis die we eten wordt hier geboren. Daanaast breken riffen de golfkracht, en beschermen zo de kust en haar bewoners tegen orkanen. Schoonheid en kracht inéén: koraalriffen zijn de Superhelden van de zee.
Dwergen en reuzen
Daarom geef ik niet op. Mijn Cubaanse vrienden en kennissen geven mij allemaal hetzelfde advies als het gaat om werken in Cuba: wees geduldig, vasthoudend en diplomatiek. Alle drie. Altijd. Dat is niet eenvoudig en soms zelfs zeer frustrerend. Maar ik weet waar ik het voor doe.
Het zal aan mijn opvolger zijn om dit te laten slagen; mijn jaarcontract eindigt komende maand. Ik zal op mijn beurt mijn uiterste best doen om mijn collega van goede informatie en advies te voorzien, opdat hij/zij voort kan bouwen op wat ik geleerd heb. En dat is veel! Het was een jaar van grote persoonlijke groei, met dank aan verleidelijk, weerbarstig en uniek Cuba. En ik realiseer me: “We are only dwarfs, sitting on the shoulders of giants” (John of Salisbury, 1159). Deze reus, die bestaat uit 30 jaar WWF ervaring in Cuba, heb ik in ieder geval een steunzooltje kunnen geven: voor mijn opvolger is de te belopen route nu duidelijk.
Lange adem
De locatie waar ik vandaag duik, ligt midden in miljoenenstad Havana. Dit is dus geen topplek, de koralen staan hier stevig onder druk van vervuiling en overbevissing. Dat weet ik. Toch geniet ik: van vissen in bijna alle kleuren van de regenboog, van wuivende koralen en zwaaiende anemonen. Het is adembenemend. Figuurlijk dan.
En ik bedenk me: als wij ertoe in staat zijn een mens onder water te laten ademen, dan moeten we toch ook in staat zijn onze natuur te beschermen en waar nodig te herstellen, voor onszelf en voor alle andere soorten die ervan afhankelijk zijn? Te beginnen hier in Cuba, waar zoveel moois en unieks te behouden valt. Natuurbescherming is altíjd een een kwestie van lange adem; daar zijn we bij het WWF ondertussen wel in getraind. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in.
Plan B
Dit is mijn laatste werkreis naar Cuba. Mijn eerste zeeduik-met-zuurstof maakt tegenstrijdig genoeg onderdeel uit van mijn afscheidsprogramma: om mijn opvolger zo goed mogelijk te kunnen steunen, wil ik weten wat er te weten valt over Cuba.
En dat is nogal wat. Het afgelopen jaar heb ik verkend of het mogelijk is om het Cubaanse WWF-kantoor te heropenen. Sinds we twee jaar geleden noodgedwongen onze lokale werknemers moesten ontslaan, is de WWF-bijdrage aan het beschermen van de Cubaanse natuur sterk afgenomen. We willen dit graag nieuw leven inblazen. Maar zoals trouwe lezers weten, kost op Cuba alles veel tijd. Plan B (iedere Cubaan heeft een Plan B) is om voorlopig te werken via de Universiteit van Havana als lokale ‘hub’. Samen met hen proberen we een koraalbeschermingsprogramma te starten, dat tevens de fundering zal leggen voor de WWF-verblijfsvergunning en uiteindelijk kantoor.
Koralen van wereldklasse
Om die reden ‘klaar’ ik nu voor de 10e keer mijn oren, blazend door mijn dichtgedrukte neus om de druk te verminderen die het duiken veroorzaakt, en kijk genietend om me heen. Een recente studie wijst uit dat de koraalriffen van Cuba uitzonderlijk zijn: niet alleen goed geconserveerd, maar ook opvallend resistent tegen de effecten van klimaatverandering. Als je je realiseert dat we wereldwijd al 50% van onze koralen zijn verloren en de voorspelling is dat in 2030 dat 90% zal zijn, dan is het beschermen van de laatste tien procent die blijkbaar bestand is tegen verbleking, opwarming, orkanen, vervuiling en ziekten zeer de moeite waard. De hoop is dat, op het moment dat het klimaat stabiliseert, deze 10% de zaadbron zal vormen voor herkolonisatie van de beschadigde riffen. De Cubaanse koralen spelen in deze zin een essentiële rol voor de hele Carriben. En niet alleen voor de riffen zelf, zeker ook voor ons als mens: koralen zijn de kraamkamers van de zee; veel van de vis die we eten wordt hier geboren. Daanaast breken riffen de golfkracht, en beschermen zo de kust en haar bewoners tegen orkanen. Schoonheid en kracht inéén: koraalriffen zijn de Superhelden van de zee.
Dwergen en reuzen
Daarom geef ik niet op. Mijn Cubaanse vrienden en kennissen geven mij allemaal hetzelfde advies als het gaat om werken in Cuba: wees geduldig, vasthoudend en diplomatiek. Alle drie. Altijd. Dat is niet eenvoudig en soms zelfs zeer frustrerend. Maar ik weet waar ik het voor doe.
Het zal aan mijn opvolger zijn om dit te laten slagen; mijn jaarcontract eindigt komende maand. Ik zal op mijn beurt mijn uiterste best doen om mijn collega van goede informatie en advies te voorzien, opdat hij/zij voort kan bouwen op wat ik geleerd heb. En dat is veel! Het was een jaar van grote persoonlijke groei, met dank aan verleidelijk, weerbarstig en uniek Cuba. En ik realiseer me: “We are only dwarfs, sitting on the shoulders of giants” (John of Salisbury, 1159). Deze reus, die bestaat uit 30 jaar WWF ervaring in Cuba, heb ik in ieder geval een steunzooltje kunnen geven: voor mijn opvolger is de te belopen route nu duidelijk.
Lange adem
De locatie waar ik vandaag duik, ligt midden in miljoenenstad Havana. Dit is dus geen topplek, de koralen staan hier stevig onder druk van vervuiling en overbevissing. Dat weet ik. Toch geniet ik: van vissen in bijna alle kleuren van de regenboog, van wuivende koralen en zwaaiende anemonen. Het is adembenemend. Figuurlijk dan.
En ik bedenk me: als wij ertoe in staat zijn een mens onder water te laten ademen, dan moeten we toch ook in staat zijn onze natuur te beschermen en waar nodig te herstellen, voor onszelf en voor alle andere soorten die ervan afhankelijk zijn? Te beginnen hier in Cuba, waar zoveel moois en unieks te behouden valt. Natuurbescherming is altíjd een een kwestie van lange adem; daar zijn we bij het WWF ondertussen wel in getraind. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in.
-
15 Juli 2019 - 13:22
Femke:
Prachtig geschreven Daphne! Veel succes daar bij het afscheid nemen en tot gauw. Groetjes, Femke -
15 Juli 2019 - 13:27
Frank Saris:
tsjonge, dat lijkt wel alweer veel langer geleden. Je hebt je best gedaan, ben benieuwd hoeveel endemen je dit keer een stapje in de goede richting hebt gegeven. En dan weer terug naar Nederland? Daar gaat alles veel efficiënter, hier heb je die oefeningen in geduld en takt zeker niet meer nodig...
Hartelijks, Frank -
16 Juli 2019 - 04:35
Kirsten Schuijt:
Mooi verhaal Daphne! Heel veel dank voor je inzet voor de Cubaanse onderwater natuur het afgelopen jaar. Linksom of rechtsom, we blijven volhouden! -
16 Juli 2019 - 06:00
Angélique:
Trots op jou/jullie. Prachtige herinneringen gemaakt en straks belangrijke voetsporen achtergelaten!
Liefs, ook voor Renout, Angélique -
16 Juli 2019 - 06:01
Karin:
Scheiden doet leiden..... Mooi geschreven Daphne! En inderdaad...... de lange adem! -
16 Juli 2019 - 15:42
Elsa:
Prachtig verwoord heb je hier hoe een blijvende inzet nodig is voor dit eiland en dat je je ervoor wil blijven inzetten, waar dit mogelijk is!
Heel invoelbaar ook dat Cuba onuitwisbare sporen bij je heeft achtergelaten.
Die duik naar de koraalriffen moet daarom ook 'n geweldige ervaring voor je zijn geweest en een mooie symbolische afronding! Liefs Elsa -
04 Augustus 2019 - 17:15
Hans:
hoi Daphne
beetje verlaat, want in Wales bij de kleinkinderen. ik geniet weer van jouw verhaal! En we kijken uit naar het vervolg. Heel veel groet Hans en Machteld -
11 Augustus 2019 - 18:12
Marieke:
Wat schitterende verwoording en verwevenheid van je duikervaring en Cuba ervaring in het algemeen. Ik weet zeker dat je met al je positieve energie een goudgetegeld pad voor je opvolger gelegd hebt! Liefs, Marieke
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
